अमेरिका उलटी..

Coming Up Next मध्ये उलटेपणावर लेख लिहिणार असं वाचून अनेक मित्रांनी त्यातील योग्य शब्द कोणता- उरफाटी की उफराटी असा बराच काथ्याकूट घातला. शेवटी हे दोन्ही शब्द वगळून उलटी असा शब्द वापरायचा ठरवलं!

इथे येइपर्यंत अमेरिकेत सगळंच उलट असतं असं ऐकून होतो. तसा, मस्कत आणि दुबईत अनुभव घेतला होता, पण आता इथे हा उलटा अनुभव घेऊन बरेच दिवस झाले. पहिल्याच दिवशी न्यूयॉर्क ला हॉटेलच्या बसमधून एअरपोर्ट्वरुन हॉटेलकडे निघालो होतो. ड्रायव्हरला एका चौकात उजवीकडे वळायचे होते. मी त्यच्या पाठीमागेच बसलो होतो. समोर रस्ता दिसत होता. त्यामुळे मी माझ्या मनात टर्न घेतला तो लाँग घेतला. मला भारतात ड्राइव्ह करायची सवय. आपल्याकडे उजवे टर्न लाँग तर डावे टर्न शॉर्ट असतात. पण इथे बघतो तर काय? ड्रायव्हर चक्क शॉर्ट टर्न मारुन निघाला होता. बाप रे!! ह्या उलट्या अमेरिकेचा पहिला धक्का बसला होता.!!

पुढे अपार्टमेंटचे कुलुप, आलो तेव्हा बरोबर आलेल्या माईकने उघडून दिले. पण दुसरया दिवशी ऑफिसला जाताना दार लॉक करता येइना. मला लॉक म्हणजे क्लॉकवाईज माहिती हो, बराच वेळ खटपट करुन लक्षात आलं, उलट फिरवून बघूया, म्हणून पाहिलं तर काय, झालं की लॉक!! पुन्हा घरी आलो तेव्हा असाच घोळ. तेव्हा पण थोडया वेळाने उलट फिरवून पाहिल्यावर खुल जा सिम सिम झालं. लाईटची बटणं तर असतातच उलटी, त्याची झाली सवय, पण किचन कॅबिनेटच्या दारं , किंवा कोणताही एका झडपेचा दरवाजा, आपल्या भारतीय पद्धतीपेक्षा उलटाच असणार. म्हणजेच त्याला डावीकडे बिजागरी( हिंजेस) आणि उजवीकडे हँडल असणार. अजूनही किचन कॅबिनेटस उघडताना हात डावीकडे जातो, पण तिथे हिंजेस असतात!! मॉल्स मधली, दूध, दही, आईस्क्रीम, फ्रोजन फूड्सची कपाटंसुद्धा उलटी. आता ती सगळी एकमेकाला चिकटून ठेवलेली असतात. त्यामुळे काचेतून दिसणारया,आपल्याला हव्या असलेल्या वस्तूसमोरचा दरवाजा उघडला की समोर भलतीच वस्तू असते. कारण आपण पुढच्या कपाटाचा दरवाजा उघडलेला असतो!! इथे टाकलेले फोटो पहा. त्या फोटोंवर क्लिक केल्यावर ते मोठे दिसतील.

इथल्या जाहिरातीत दिसणारे कॉल सेंटर्सचे नंबर्स. ते नंबर म्हणजे आकडे नसतात, तर इंग्रजी अल्फाबेट्स असतात. म्हणजे इथेही उलटेपणाच की? मी आलो तेव्हा एअरलाईनच्या बॅगेज क्लेमचा नंबर दिला होता. तो असा 1-800-2235-BAGS. आता ही BAGS ही काय भानगड? हा नंबर डायल तरी कसा करायचा हो? तेव्हा समजलं की फोनच्या डायलपॅडवर जी इंग्रजी अल्फाबेट्स प्रत्येक आकडयाच्या खाली असतात, ते आकडे डायल करायचे, म्हणजे, BAGS साठी 2247 डायल करायचं. इथल्या लोकांच्या मेमरीला नंबर ध्यानात ठेवायचा जास्त ताण पडू नये म्हणून ही युक्ती. तुम्हाला बुकिंग करायचे असेल तर डायल करा BOOK म्हणजे 2665 वगैरे वगैरे..

इथे एक गोष्ट मात्र सुलटी बघितली. ती म्हणजे पोस्टाची डिलीव्हरी व्हॅन. ती मात्र आपल्यासारखी राइट हॅन्ड ड्रीव्हन. (पण इथल्या लोकांसाठी उलटीच नाही का?) का असे? म्हणून बघितलं तर प्रत्येक घरासमोर लावलेल्या पेटीत पत्र टाकणे डिलीव्हरीचालकाला न उतरता सुलभ व्हावे यासाठी! हो, पत्र पेटी रस्त्याकडेला घराच्या समोर असते. आता जर नेहमीसारखी लेफ्टहॅन्ड ड्रीव्हन गाडी असेल तर तो पत्र काय खाली उतरून टाकणार पेटीत? कल्पना करा लेफ्टहॅन्ड ड्रीव्हन गाडी रस्त्याच्या उजवीकडून जातेय , तर तो तुमचे पत्र रस्त्याकडेच्या पेटीत कसे टाकणार? व्हॅनमधे बसल्या- बसल्या त्याला तुमच्या पेटीत पत्र टाकता यावे म्हणून डिलीव्हरी व्हॅन राइट हॅन्ड ड्रीव्हन. आता बघा राइट हॅन्ड ड्रीव्हन गाडी रस्त्याच्या उजवीकडून जातेय तर तो चालक व्हॅनमधे बसल्या- बसल्या तुमच्या पेटीत पत्र टाकू शकतो की नाही?

ह्या उलटेपणाचा कहर म्हणजे घरात इस्त्री, टी.व्ही, टोस्टर आदी उपकरणांच्या टू-पिना. दिसायला अगदी साध्या. पण आता ह्यात काय उलटेपणा? सांगतो- आपल्याकड्च्या टू-पिनेला कसे गोल पाय असतात. इथे टू-पिनेला चपटे पाय असतात. हे कमी म्हणून की काय. ह्या चपटया पायांपैकी एकाची जाडी दुसरयापेक्षा जास्त असते. आणि हो, त्यामुळे ही टू-पिन अडकवण्याच्या सॉकेटला सुद्धा ज्या खाचा असतात ना, त्यातील एक जरा जास्त रुंद असते. त्यामुळे होतं काय ही टू-पिन कशीही घातली तर नाही जात सॉकेटमध्ये. ती एका ठराविक प्रकारेच जाते. जर तुम्ही टू-पिनचा जाड पाय सॉकेटच्या रुंद खाचेत घातला तरच!!

इथे एका विकांताला(हा शब्द मी माझा मित्र प्रशांतकडून उसना घेतला आहे, वीकेंड्साठी त्याने कॉईन केलेला हा शब्द!!) कारमधून भटकूया म्हणालो. माझ्याकडे आन्तरराष्ट्रीय चालक अनुमती ( ईन्टरनॅशनल ड्रायव्हींग परमीट) आहे, आणि मी रहातो तिथे विशेष ट्राफीक नाही त्यामुळे, म्ह्टलं की बघू चलवून गाडी इथे. न्यूयॉर्कचा अनुभव होताच, तसेच मी इथल्या कलिगच्या गाडीत त्यांच्या शेजारी बसलो होतो, त्यामुळे भीड चेपली होती. पहिल्यांदा अपार्टमेंट्च्या आसपास चालवली. काही प्रॉब्लेम नव्हता. त्यामुळे मेन रोडवर गेलो. हो जाताना उजवीकडे व्यवस्थित शॉर्ट टर्न न चुकता मारला. स्वतःलाच शाबसकी दिली.पुढे गेलो, आता सिग्नल होता. केला की घोळ भाउ, मी तिथे!! वळल्यावर पाठीमागून सायरन वाजवत कॉप हजर. समोर ट्राफिक नव्हतं त्यामुळे काही झालं नाही, पण मी चक्क राँग साईडला घुसलो होतो!! कॉपने परिस्थिती समजवून घेऊन, मोठया उदारपणे सोडून दिले!! वरती विचारले की, सोडू का घरी परत नेऊन? तेव्हापासून कार, स्वतःच चालवत कुठेही जात नाही!!

आता मीसुद्धा उजवीकडून एंटर आणि डावीकडून एक्झिटला सरावलो आहे.!

पण ह्या अमेरिकनांना,उलटेपणाची एव्हढी सवय झाली आहे, की ते ऑफिसच्या कॉरिडॉरमधून सुद्धा उजवीकडून चालतात, कार रस्त्यावरुन उजवीकडून चालवल्याप्रमाणे!!